“แขกที่ดี” – วางตัวยังไงไม่ให้ผิดรีต…เมื่อคนรัสเซียชวนไปเที่ยวบ้าน

ประเพณีการต้อนรับแขกเป็นเรื่องที่ทั้งชาวไทยเราและชาวรัสเซียต่างให้ความสำคัญ และแม้ว่าทั้งสองวัฒนธรรมต่างมีจุดหมายเดียวกันคือ ต้องการให้แขกเกิดความประทับใจมากที่สุดในการมาเยือน แต่ด้วยประเพณีและความแตกต่างทางวัฒนธรรม บางสิ่งที่เราคิดว่าเป็นเรื่องที่เหมาะสมและควรทำตามวัฒนธรรมไทยเรา กลับกลายเป็นสิ่งที่ไม่ควรทำในวัฒนธรรมของชาวรัสเซีย และเพื่อให้ความสัมพันธ์ระหว่างเรากับเจ้าของบ้านชาวรัสเซียไม่บั่นทอนลงอันเกิดจากความแตกต่างนี้ เราจึงจำเป็นจะต้องรู้ว่า “แขกที่ดี” ในความหมายของชาวรัสเซียต้องประพฤติตนเช่นไร

ในวัฒนธรรมรัสเซีย เมื่อคุณถูกเชิญให้ไปเที่ยวที่บ้าน นั่นแสดงให้เห็นว่าชาวรัสเซียคนนั้นให้ความสำคัญกับคุณและอยากสร้างความสนิทสนมให้มากขึ้น ชาวรัสเซียเป็นชาติที่เคร่งครัดและตรงต่อเวลาชาติหนึ่ง เมื่อคุณถูกเชิญไปที่บ้าน เค้าจะกำหนดเวลามาให้คุณว่าจะเจอกันที่ไหน ตอนกี่โมง สิ่งที่คุณต้องทำคือ ไม่ไปถึงก่อนเวลานัดหมาย (ซึ่งบางคนทั้งชีวิตอาจจะยังไม่เคยทำ) และไม่ไปช้ากว่าเวลานัด พูดอีกอย่างคือ ไปให้ตรงเวลา (นับเป็นเรื่องที่ยากมากสำหรับคนไทยหลายๆ คน) ชาวรัสเซียไม่ชอบให้แขกเดินทางไปถึงหน้าบ้านตนเองก่อนเวลานัดหมายนานๆ เพราะเค้ายังไม่พร้อมที่จะเปิดประตูให้การต้อนรับ เช่น อาจจะยังจัดเตรียมอาหารหรือสถานที่ไม่เสร็จ และอาจไม่ต้องการให้เราเห็นสภาพ Before หรือด้วยเหตุผลใดๆ ก็ตาม ดังนั้น แขกที่ดีจะต้องไปให้ถึงตามเวลาที่ตกลงกันไว้ และไม่เลทไปกว่านั้น เพราะเจ้าภาพจะได้ดำเนินการตามแพลนที่ตนเองได้ตั้งเอาไว้ การไปสายอาจจะทำให้เจ้าภาพต้องเลื่อนสิ่งที่ตนเองวางแผนเอาไว้ออกไป

นอกจากนี้ ก่อนที่คุณจะเดินทางมาบ้านชาวรัสเซีย ไม่ควรไปมือเปล่า ควรจะหาซื้อของติดไม้ติดมือมาฝากเจ้าของบ้าน อาจจะเป็น ช่อดอกไม้ ซักช่อ ก็ได้ เพียงแค่นี้ก็ทำให้เจ้าของบ้านรู้สึกประทับใจกับการมาเยือนของคุณยามเปิดประตูต้อนรับ และอย่าลืมว่าจะต้องให้ดอกไม้เป็นเลขคี่เท่านั้นหากจำนวนดอกในช่อนั้นน้อยกว่า 12 ดอก แต่ถ้าดอกในช่อมีมากกว่า 12 ดอกก็ไม่มีปัญหาอะไร เจ้าของบ้านจะให้การต้อนรับแขกที่มาเยือนตรงทางเดินภายในบ้าน (Коридор) ดังนั้น คุณไม่ควรเดินเข้าไปภายในบ้านทันทีโดยที่เจ้าของบ้านยังไม่ได้เชิญ ควรรอให้เจ้าของบ้านเป็นผู้เชิญให้เข้าไปข้างในเสียก่อน ในช่วงเวลาของการพบกันนี้ ให้คุณมอบดอกไม้หรือของขวัญที่เตรียมไว้ให้กับเจ้าของบ้าน

คนไทยเราหลายคน เวลาไปเที่ยวบ้านใคร บางทีก็พาคนโน้นคนนี้เกาะหรือห้อยตามไปด้วย แต่สำหรับวัฒนธรรมรัสเซียแล้ว เค้าค่อนข้างเคร่งครัดในเรื่องนี้มาก เมื่อใดก็ตามที่เค้าไม่ได้เชิญเพื่อนคุณหรือคนสนิทของคุณ หรือลูกเต้าคุณไปเที่ยวบ้านเค้าด้วย ก็หมายความว่า คุณจะต้องไปคนเดียว และคนเดียวเท่านั้น เพราะเจ้าภาพอาจจะเตรียมอาหารหรือสถานที่ตามจำนวนคนเอาไว้แล้ว การที่คุณพกคนนั้นคนนี้ห้อยไปด้วย จะทำให้เจ้าภาพรู้สึกอึดอัดใจในการต้อนรับ อาจจะเป็นเพราะความสนิทสนม หรือด้านความพร้อมของเจ้าภาพเอง และในที่สุดอาจจะทำให้เพื่อนของคุณรู้สึกถึงความเป็นส่วนเกิน และในขณะเดียวกันเจ้าภาพก็จะมองคุณว่าเป็นคนที่ไม่มีมารยาท พาคนที่เค้าไม่ได้เชิญมาที่บ้าน

เมื่อคุณเข้าไปถึงบ้านเค้าแล้ว ก่อนที่จะหย่อนก้นลงนั่ง ตามวัฒนธรรมของชาวรัสเซียคุณควรทำความรู้จักกับทุกคนภายในบ้านซะก่อน ไม่ว่าจะเป็น พ่อ แม่ พี่ น้อง หรือใครก็ตามที่อยู่ในบ้านก่อนที่คุณจะเดินเข้าไปถึง หลังจากที่เจ้าภาพชวนคุณให้เข้าไปนั่งที่โต๊ะอาหาร ควรไปหาที่ล้างไม้ล้างมือให้เรียบร้อย อย่าได้ด่วนเข้าไปนั่งเลย เพราะมือไม้ของคุณอาจจะสกปรกจากการเดินทาง และส่งผลต่อสุขภาพของคุณเองและคนที่คุณร่วมโต๊ะอาหารด้วย อาหารที่ตั้งอยู่ด้านหน้าคุณจะต้องกินด้วยความระมัดระวัง อย่าให้หกเลอะเทอะ ไม่เคี้ยวเสียงดังมูมมาม อย่าให้คะแนนอาหารว่า อันนี้ อร่อย ไม่อร่อย จืดไป เค็มไป และที่สำคัญ คุณจะต้องไม่ขอโน่นขอนี่เพิ่มเติมจนกว่าเจ้าของบ้านจะเป็นผู้เสนอให้ และที่ห้ามลืมเด็ดขาด ไม่ควรกินทุกอย่างที่อยู่ตรงหน้าให้หมดเกลี้ยง ราบคาบ โดยที่ไม่มีอะไรเหลือติดจานอยู่เลย

นอกจากนี้ ชาวรัสเซียไม่ชอบมากๆ หากคุณเดินสำรวจบ้านของเค้า ชมโน่น ชมนี่ แตะต้องดอกไม้หรือต้นไม้ที่เค้าปลูกไว้ริมหน้าต่าง หรือคำถามประเภท “อุ๊ย….ตาย นี่เธอซื้อมาเท่าไหร่อ่ะ” “อ๊ะ…อันนี้ซื้อมาจากไหนยะ” ยกเว้นแต่เจ้าของบ้านจะเป็นคนเอามาให้คุณชม นอกจากนี้ ห้ามแตะต้องสิ่งของเครื่องใข้ภายในบ้าน ไม่ว่าจะเป็นการเปิดทีวี วิทยุ หรืออะไรก็ตามโดยไม่ได้รับอนุญาต ส่วนห้องครัว โดยเฉพาะ ตู้เย็น เป็นสิ่งที่ต้องห้ามที่สุด หากไม่แตะต้องเลยได้จะยิ่งดี ถึงแม้ว่าคุณอยากจะดื่มน้ำ หรือต้องการอะไรก็ตามในตู้เย็น คุณก็ควรหาเทคนิควิธีการพูดให้เจ้าภาพเป็นผู้นำมาให้ หรือเป็นผู้อนุญาตให้เราเปิดเอาของในตู้เย็นเองได้ สาเหตุที่ไม่ควรเปิดตู้เย็นเองโดยไม่ได้รับอนุญาตก็เพราะตู้เย็นเป็นสถานที่ที่เจ้าของบ้านอาจจะเก็บรักษาสิ่งของที่เจ้าภาพอาจไม่ได้ทำเอาไว้เพื่อแขก และหรือไม่อยากให้แขกได้เห็นในสิ่งที่ไม่ใช่ส่วนของแขก หรือสิ่งของที่อยู่ภายใน การเปิดตู้เย็นโดยไม่ได้รับอนุญาต เป็นเครื่องหมายที่แสดงให้เห็นถึงความไม่เคารพต่อความเป็นส่วนตัวของเจ้าของบ้าน หรือเรียกได้ว่าเป็นการละลาบละล้วงนั่นเอง

เมื่อทานอาหารเสร็จเรียบร้อยแล้ว ชาวรัสเซียส่วนหนึ่งยอมรับได้กับการที่แขกช่วยเก็บของบนโต๊ะไปไว้ที่ล้าง แต่ส่วนมากมักไม่ต้องการให้แขกแตะต้อง โดยเฉพาะการล้างจานภายในห้องครัว ชาวรัสเซียจำนวนไม่น้อยถือว่า แขกคนใดที่ล้างจานในบ้านแทนเจ้าของบ้าน จะทำให้ ล้างโชคลาภของเจ้าของบ้านออกจากบ้านไป ส่วนเจ้าภาพที่ยังไม่ได้แต่งงานก็อาจจะตีความหมายได้ว่า จะทำให้ไม่มีแฟน ดังในคำพังเพยของชาวรัสเซียที่กล่าวถึงเรื่องนี้ไว้ว่า :” Моющий посуду в чужом доме вымывает удачу и благочестие из этого дома.” แปลได้ว่า ”ใครก็ตามที่ล้างจานบ้านคนอื่น จะทำให้ล้างความโชคดีและสิ่งดีๆ ของบ้านหลังนั้นไป” นี่ก็เป็นหนึ่งในความเชื่อของคนรัสเซียที่มีทั้งคนเชื่อและคนไม่เชื่อ แต่ชาวรัสเซียส่วนใหญ่แล้วก็มักจะไม่ให้แขกมาทำหน้าที่ล้างจาน เช่นเดียวกับการทำครัว เพราะเค้าถือว่าเป็นสถานที่ส่วนตัวของเจ้าภาพ ที่เจ้าภาพจะต้องเป็นผู้ทำหน้าที่นี้ และเป็นการแสดงความสามารถของเจ้าภาพในการต้อนรับแขก ส่วนหนึ่งเชื่อว่าถ้าเจ้าภาพไม่สามารถทำเรื่องพวกนี้เองได้ จนต้องพึ่งแขกให้มาช่วย ก็ไม่ควรจัดเลี้ยงที่บ้าน ควรไปหาร้านกาแฟ หรือร้านอาหารนัดพบซะดีกว่า

แม้ว่าจุดประสงค์ของการเข้าไปในครัวของเราอาจเป็นไปเพราะความประสงค์ดี ต้องการอยากเข้าไปช่วยเหลือจากใจจริง ขณะเดียวกันในมุมมองของคนรัสเซียอาจจะเข้าใจได้ว่า เรากำลังทำตัวเสมอหรือทำตัวประหนึ่งเจ้าของบ้าน และกำลังละลาบละล้วงพื้นที่ส่วนตัวของเค้า ซึ่งเป็นสิ่งที่เจ้าของบ้านบางบ้านไม่พึงประสงค์ ยกเว้นเสียแต่ว่า เจ้าของบ้านจะเอ่ยปากชวนให้คุณเข้าไปมีส่วนร่วมในกิจกรรมภายในห้องครัวนั้นด้วย
อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่าในหมู่ชาวรัสเซียเองก็มีความเห็นขัดแย้งกันบ้างในเรื่องนี้ ว่าแขกล้างจานในบ้านเจ้าของบ้านได้หรือไม่ เพราะมีทั้งคนที่เชื่อและไม่เชื่อเกี่ยวกับเรื่องโชคลาง แต่ทางที่ดีแล้วในฐานะที่เราเป็นต่างชาติ และเพื่อให้ไม่ขัดต่อความเชื่อของเจ้าของบ้าน ซึ่งเราก็ไม่รู้ว่าใครเชื่ออย่างไร เราจึงควรวางตัวเป็นกลางเข้าไว้ ด้วยการเสนอความช่วยเหลือ (ซึ่งเป็นสิ่งที่พึงกระทำ) และชาวรัสเซียเองก็ชื่นชอบกับการแสดงน้ำใจด้วยวิธีนี้ ส่วนเค้าจะให้คุณช่วยหรือไม่นั่นก็อีกเรื่องหนึ่ง แต่ถ้าเมื่อใดที่คุณได้รับการปฎิเสธจากเจ้าของบ้าน คุณก็ไม่ควรดันทุรังหรือดื้อดึงที่จะแสดงความช่วยเหลือนั้นต่อไป

นอกจากนี้ เมื่อได้เวลาอันสมควรแล้ว คุณก็ควรขอตัวลากลับ ไม่ควรอยู่นานเกิน เพราะอาจจะสร้างความรำคาญให้กับเจ้าของบ้านหรือเจ้าของบ้านอาจจะมีภารกิจอื่นที่จะต้องทำ และก่อนออกจากบ้าน ควรกล่าวคำขอบคุณ และชื่นชมเจ้าของบ้านถึงการต้อนรับที่อบอุ่น และความรู้สึกดีๆ อย่างใจจริง เพียงแค่นี้ คุณก็จะได้รับการต้อนรับที่ดีในการเยี่ยมเยียนชาวรัสเซียผู้นั้นในครั้งต่อไป และจะทำให้มิตรภาพระหว่างคุณกับเพื่อนชาวรัสเซียผู้นั้นแนบแฟ้นยิ่งขึ้น……… ก่อนจบขอฝากสุภาษิตรัสเซียเกี่ยวกับการไปเป็นแขกไว้ซักประโยค สุภาษิตรัสเซียเค้าบอกว่า “В гостях хорошо, а дома лучше” “เฝอะ กัสตยาค ฮาราโช อะ โดม่า ลูชเช่” หมายความว่า “เป็นแขกน่ะดี แต่อยู่บ้านดีกว่า”

– – Bussy Russia – –

ที่มา: www.sayhirussia.com